Geld lenen: wanneer wel en wanneer niet?

Een hypotheek is de grootste – en misschien zelfs wel de enige – schuld die je in je leven aan gaat. Je hebt het erg goed voor elkaar zelfs, als dat je enige schuld zal zijn. Voor vele mensen is het afsluiten van een lening noodzakelijk om bijvoorbeeld een studie, verbouwing of auto te bekostigen. Helemaal niet erg natuurlijk, mits je die maandelijkse aflossingen + rente kan dragen. Het wordt een ander verhaal als je een lening moet afsluiten voor producten die je ook had kunnen kopen met spaargeld. Of erger nog: om er een andere schuld mee af te betalen. Wanneer is het handig om geld te lenen en wanneer niet?

---

Als we heel zwart-wit gaan denken is het antwoord: nooit. Dat klopt ook. Wanneer je voldoende geld op je rekening hebt staan om die grote aankoop te bekostigen, dan is het altijd voordeliger om je spaargeld hiervoor te gebruiken, in plaats van het afsluiten van een lening.

Makkelijk om geld te lenen

Mijn oog viel dit weekend op een artikel in de Volkskrant. Sarita, (35) vertelt over haar schulden en hoe makkelijk het is om op jonge leeftijd een schuld op te bouwen. Vooral het aanvragen van roodstand, een creditcard en een doorlopend krediet zijn gevaarlijke middelen die ervoor kunnen zorgen dat iemand in een vicieuze cirkel van schulden en leningen beland. Uiteindelijk kun je in de schuldensanering belanden en zijn de deurwaarders niet meer van de voordeur weg te slaan. Vaak is het begonnen met een simpele behoefte aan de levensstijl die mensen zich niet meer kunnen veroorloven omdat ze – bijvoorbeeld – minder zijn gaan verdienen, kinderen krijgen of ineens op zichzelf gaan wonen en te maken krijgen met vaste, maandelijkse lasten. Wennen aan een nieuwe levensstijl is zo makkelijk nog niet en we houden onszelf voor dat we nog steeds recht hebben op die ene verre reis, dat nieuwe paar schoenen of een duurdere auto dan je eigenlijk kunt betalen.

wat je niet hebt, kun je ook niet uitgeven.

Wanneer niet en wanneer wel lenen?

Op basis van de alinea hierboven snap ik de uitspraak: “wat je niet hebt, kun je ook niet uitgeven.” Wat mij betreft moet je altijd ver weg blijven van (permanente) roodstand en doorlopende kredieten. Een creditcard kan zeker handig zijn, maar probeer het kaartje dan niet te zien als een pot geld dat je kunt aanbreken wanneer je een beetje krap bij kas zit. Ik schreef eerder een blog over het gebruik van een creditcard en wanneer de kaart een uitkomst kan zijn. Spoiler alert: voornamelijk bij online aankopen en in het buitenland. Als je je schuld de daaropvolgende maand direct automatisch laat afschrijven is er weinig aan de hand. Mits je hier verstandig mee om kunt gaan natuurlijk. Reserveer het uitgegeven bedrag dan ook direct op je bankrekening, zodat je de volgende maand niet voor verassingen komt te staan en je creditcard wordt omgezet in een doorlopend krediet.

Hetzelfde geldt voor permanent rood staan en een afgesloten, doorlopend krediet. Doordat mensen dit op een gegeven moment als een constant inkomen gaan zien (je staat bijv. iedere maand €1.000 rood of neemt standaard €500,- op uit je doorlopende krediet) kun je jezelf flink in de nesten gaan werken.

Waar ligt de grens?

Goed. Wanneer leen je dan wel? Waar ligt de grens van het wel of niet geld lenen.

Ik kan me nog goed een reactie herinneren (via Facebook) die binnenkwam op mijn vorige blog over het dilemma: persoonlijke lening of extra hypotheek. Zeer kort door de bocht en duidelijk: Je moet eerst sparen, nooit lenen. Zelf heb ik altijd geprobeerd te sparen voor mijn uitgaven. Maar dat lukt niet altijd. Ik heb altijd de volgende stelling in gedachten gehouden: Als je ergens in investeert waar je later de vruchten van gaat plukken, dan is een lening een goede mogelijkheid. Het is misschien kort door de bocht om te zeggen dat je in principe nooit geld moet lenen. We kennen andermans situatie namelijk niet en soms kan een lening een opluchting zijn of verlichting bieden in een moeilijke situatie. Wat als je een bedrijf begint en je hebt startkapitaal nodig? Of je auto begeeft het en je wilt investeren in een zuinige auto die lang mee gaat? Of je wilt een studie gaan volgen die jou die langverwachte baan kan opleveren?

Zoals ik hierboven al zei: blijf weg van permanente roodstand en doorlopende kredieten. We zijn allemaal volwassen en het is erg belangrijk jezelf zo goed mogelijk te kennen om te weten dat je sterk genoeg bent om jarenlang die maandelijkse betalingsplicht te dragen én dat jouw inkomen daar ook de ruimte voor biedt.

Ik ben eens nagegaan welke leningen ik in mijn leven heb afgesloten:

Studiefinanciering – Ik stam nog uit de tijd dat de studiefinanciering werd uitgegeven door de IB groep en dat je een basisbeurs + uitwonende beurs kon ontvangen. Wanneer je je opleiding binnen een bepaald aantal jaar voltooide, werd de beurs omgezet in een gift. Ik heb het enorme geluk gehad dat mijn ouders alle opleidingen voor mij hebben betaald en dat een lening niet nodig was. Ik ben tijdens mijn studie thuis blijven wonen, dus al mijn zuurverdiende centjes gingen op aan kleding, uitgaan en de spaarrekening. Veel van mijn studiegenoten hadden een lening afgesloten. De rente was immers enorm aantrekkelijk en niet iedere ouder kon de opleiding volledig betalen. Volledig begrijpelijk. Als mijn ouders niet mee hadden kunnen betalen, had ik zonder twijfel ook een lening afgesloten. Ik ben enorm blij met de studie die ik heb gedaan en naar mijn mening is dit een goede investering in de toekomst.

Hypotheek – Tja, hier kom je bijna niet onder uit. Ik vermoed dat zo’n 90% van de Nederlanders ooit een hypotheek zal moeten afsluiten. Het is namelijk (bijna) onmogelijk om de aanschafprijs van een woning bij elkaar te sparen.

Stimuleringslening zonnepanelen – Dit is een lening die in het leven is geroepen om de aanschaf van zonnepanelen te stimuleren. Zonnepanelen zijn een flinke investering, maar brengen aan de andere kant ook weer veel op. Na enige berekeningen hebben wij dan ook besloten om deze lening aan te gaan. Als we de aflossing + rente en ons verlaagde stroomtarief bij elkaar optellen, zijn we per maand goedkoper uit dan voor de aanschaf van onze zonnepanelen.

Leasecontracten:

Natuurlijk is een telefoonabonnement + telefoon en een private lease-auto ook een vorm van lenen. De private lease auto wordt echter niet van jou zelf, een telefoon wel. Deze twee vormen van lenen hebben wij in de afgelopen jaren ook afgesloten. Een telefoon kopen we vaak niet zelf, omdat we het spaargeld voor andere doelen willen gebruiken. Over de redenen waarom je voor een lease-auto zou kunnen kiezen heb ik een heel blog geschreven. En ik sta nog steeds achter onze keuze.

Waar leent Nederland geld voor?

Onlangs publiceerde De Nederlandse Krediet Maatschappij een onderzoek waarin naar voren kwam aan welke leendoelen Nederland zijn lening heeft besteed. En daar kwamen de volgende bestedingsdoelen uit:

Plaats	Leendoel
1.	Auto
2.	Verbetering aan woning (verbouwing en inrichting)
3.	Schulden aflossen, lagere rente hypotheek
4.	Motor, boot, stacaravan
5.	Studie

Wat zijn jullie bestedingsdoelen geweest?

Ik vroeg het uiteraard ook aan jullie en daar kwamen de volgende antwoorden op:

Doel	% van totaal reacties
Zakelijke lening	10%
Aflossen schuld	5%
Inrichting/ verbouwing	15%
Studie	25%
Auto	40%
Niet lenen	5%

Verhelderend! De meeste antwoorden komen namelijk overeen met de top 5 van meeste leendoelen. Ik kreeg van een aantal (buitenlandse) volgers zelfs de toelichting dat een lening voor een bruiloft, auto, uitzet of studie in vele andere landen de normaalste zaak van de wereld is. Is dat een goed teken? Ik betwijfel het en zou zeggen: leen alleen in uiterste noodgevallen én wanneer de aankoop een goede investering in de toekomst is. Anders: lekker niet doen en gewoon nog even door blijven sparen 😉