Ik heb een kind dat het liefste de hele dag op de Ipad kijkt en een kind dat schermen totaal niet interessant vindt. Toch voeden we ze allebei op precies dezelfde manier op. Bij ons zit het hem vooral in het concentratiepuntje. De ene kan zich wat makkelijker concentreren op een spelletje/ filmpje dan de andere. Wat erin resulteert dat ik op een gemiddelde dag veel bezig ben met het mee spelen van mijn ene kind, terwijl de andere ongemerkt 45 minuten naar zijn Ipad zit te staren. Toegegeven, dat voelt niet altijd helemaal oké. Vooral als je de berichtgeving over de gevolgen van schermen bij kinderen bekijkt. De resultaten liegen er niet om. Minder empatisch, creatief, oplossend vermogen én nog eens slechte ogen? Hoe zorg je voor een goede balans in je schermtijd? En zijn al die negatieve berichten waar?
Inhoud
Hoe lang mag een kind naar een scherm kijken voordat het slecht voor de ogen is?
Het Nederlands Oogfonds adviseert de 20-20-2 minuten regel: Na een onafgebroken sessie van 20 minuten schermstaren, moet het kind een pauze van 20 seconden inlassen waarbij hij/zij niet naar een scherm kijkt. Daarnaast is het belangrijk om per dag 2 uur buiten te zijn om de ogen daglicht en rust te geven. De reden dat het Oogfonds deze regel heeft ingevoerd, is de verhoogde kans op Hoge myopie, ook wel ernstige bijziendheid genoemd. De aandoening neemt in de laatste jaren toe in Nederland. Als kinderen geen balans vinden in het kijken naar schermen, zal myopie in 2050 de belangrijkste oorzaak van blindheid en slechtziendheid zijn.
Hoeveel uur is een kind dan wel geoorloofd om naar een scherm te kijken per dag? Dat verschilt in principe per kind, maar volgens onderzoek is het aan te bevelen om je kind niet langer dan twee uur per dag naar een scherm te laten kijken. Bij ons komt het op een regenachtige dag wel eens voor dat ze, bij elkaar opgeteld, langer dan twee uur naar een scherm hebben zitten staren. Als het niet te lang achter elkaar is en er tussendoor genoeg vermaak zónder scherm voorkomt, maak ik me niet zo’n zorgen. En tja, als je zelf ziek bent of de kinderen zijn ziek, het de hele dag pijpenstelen regent en alles dicht is vanwege een lockdown.. Dan rijzen de schermtijden de pan uit. Ook dat komt bij ieder gezin voor.
Zelf kijken we natuurlijk ook graag naar een spannende serie, documentaire of scrollen we doelloos op Instagram. Maak het geen negatief ding, maar vertel ook tegen je kind dat het belangrijk en gezond is om buiten te spelen. Verzin zelf aan activiteit om buiten te doen en geef ze bijvoorbeeld 1,5 uur de tijd om buiten (of binnen als ze nog te jong zijn) te spelen en laat het limiet voor schermtijd los. Zo draai je het om en geef je een bepaalde ‘limiettijd’ om buiten te spelen. Zodra deze tijd om is laat je ze buiten spelen totdat ze weer naar binnen komen.
Hoe haal je een kind van een tablet af?
In het algemeen wordt geadviseerd om kinderen tot twee jaar schermloos op te voeden. Nu is Baby TV voor een baby/dreumes een prima tijdsverdrijf voor tijdens het koken, maar mijn kinderen hadden weinig interesse in een scherm voor hun tweede. Daarna werd het een ander verhaal. Bij onze jongste is het een uitdaging om hem weer van het scherm af te krijgen. Vooral bij temperamentvolle kinderen een flinke uitdaging om hem/haar los te weken van een tablet zonder een driftbui. De volgende tips werken 8 van de 10 keer bij ons:
- Het kind zelf vragen om de tablet uit te zetten
- Erbij zitten en vragen waar hij naar kijkt en wat er allemaal gebeurt
- Een andere activiteit voorstellen: ‘wij gaan naar buiten, ga je mee’?
Zodra het kind is losgeweekt van de tablet, leggen we hem vaak op een plek waar hij niet te vinden is. Zo wordt het kind ook niet in de verleiding gebracht om te kijken. Leg wat speelgoed klaar (niet te veel) en stimuleer om hier zelf mee te spelen. Maak desnoods een beginnetje en trek je vervolgens langzaam terug.
Kijk ook naar je eigen schermtijd!
We kunnen wel een limiet stellen aan de schermtijd van onze eigen kinderen, maar hoe zit dat met onze eigen schermtijd? Misschien wel de grootste uitdaging van alles: het verminderen van je eigen schermgebruik. Want die smartphone pakken we maar al te graag voor een rondje social media, een appje of het checken van het nieuws. Het is inmiddels een serieuze verslaving te noemen en vooral onder jongeren een steeds groter wordend probleem. Mijn generatie is niet met smartphones opgegroeid (maar kan inmiddels niet meer zonder), waardoor ik niet weet hoe het is om als puber tot diep in de nacht te appen, gamen, social media of series te kijken.
Onze kinderen zien ons vaak met een telefoon in onze handen en merken dat er geen aandacht meer voor ze is. Probeer ook voor jezelf een goede balans te zoeken door maximale schermtijd in te stellen, je telefoon doelbewust ergens anders neer te leggen of de social media apps te verwijderen van je telefoon. Instagram bekijk ik ook vaak op mijn laptop en op die manier voorkom ik dat ik elke keer de telefoon pak en stories ga bekijken van mensen die ik niet eens persoonlijk ken 😉
Welke tablet voor jouw kind?
Nu hebben veel ouders een reguliere Ipad of Galaxy Tab voor hun kind aangeschaft. Vaak hebben ze 1 van deze twee al in huis en kennen ze de werkwijze. Hufterproof hoesje eromheen en klaar zou je zeggen. Toch zijn deze tablets vaak te geavanceerd voor kinderen en bevatten ze opties die kinderen nog lang niet nodig zullen hebben. Via één simpele klik is je kind op internet of YouTube te vinden waar veelal gevoelige content te zien is. Als je van plan bent een tablet aan te schaffen die je kind kan gebruiken, overweeg dan een tablet die speciaal voor kinderen is ontwikkeld.
Verschil tussen normale tablet en een tablet voor kinderen
De tablet voor kinderen is wat eenvoudiger ingesteld dan een reguliere tablet. Ook de opslagcapaciteit is beperkter, vaak varieert deze van 2GB tot 16GB. Daarnaast zijn tablets voor kinderen over het algemeen wat goedkoper, de prijs varieert van €50,-, tot €200,-, waarbij de duurdere tablets meer opties en opslagcapaciteit kennen en qua functionaliteiten dichtbij een reguliere tablet komen. Tablets speciaal voor baby’s en kinderen zijn ook te herkennen aan de vorm en felle kleuren. De tablet is in de meeste gevallen al voorzien van een beschermende hoes en het exterieur is ook van materiaal gemaakt dat niet zo makkelijk kapot te krijgen is.
Op deze tablets staan overigens in de meeste gevallen al leerzame spelletjes, maar als ouder kun je er ook voor kiezen om er extra apps bij te downloaden. Deze tablets beschikken allemaal over een Android besturingsssyteem, waardoor de meeste apps zoals Netflix en YouTube Kids gewoon te downloaden zijn.
Tablets die zeer geschikt zijn voor kinderen:
LuKids kindertablet €100,- tot €150,– Deze tablet is voorzien van een exclusieve app, waarbij jij als ouder kunt bepalen welke websites je kind wel en niet mag bezoeken. Daarnaast kun je een tijdslimiet instellen met behulp van deze app, zodat je kind niet ongemerkt lang op de tablet zit. Met jonge kinderen heb je dat makkelijk in de hand, maar er is al snel minder controle als oudere kinderen met hun tablet op een slaapkamer gaan zitten. De tablet is voorzien van een extra dik beeldscherm, een flinke beschermhoes én een speciaal blauw-licht filter. Extra leuk is dat deze tablet al voorzien is van hele leuke en leerzame spelletjes, zodat hij gelijk in gebruik genomen kan worden.
Kurio Tab Lire – €90,- tot €140,- Deze bevindt zich in een goedkopere prijscategorie, maar biedt even veel mogelijkheden als de LuKids. De opslagcapaciteit is echter wat kleiner en als ik de reviews mag geloven is de processor ook wat trager. Niettemin een prima tablet voor kinderen van 3 t/m 12 jaar, voorzien van spelletjes die meegroeien met de leeftijd en ook voorzien van blauwlicht filter.
Zelf hebben wij een Samsung Galaxy Tab voor de kinderen. Deze vinden wij zelf het fijnste vanwege de snelheid, opslagcapaciteit en besturingssysteem. Er zijn speciale kinderpakketten zoals deze Galaxy Tab, waar al een beschermhoes omheen zit én waarvan de tablet is voorzien van diverse leerzame apps. Vanaf €200,-
Wat is de gemiddelde schermtijd in Nederland?
Trouw publiceerde in september 2020 een artikel waarin het volgende stond: De uren die kinderen tijdens de lockdown achter een telefoon, tablet, laptop of spelcomputer doorbrachten, steeg in Nederland met 3 uur en 11 minuten naar gemiddeld 7 uur en 19 minuten per dag. Voor de lockdown lag de gemiddelde schermtijd nog op 4 uur per dag.
Niet gek als je bedenkt dat er in de lockdown onderwijs gegeven werd.. via een scherm! Toch bleek dat veel kinderen achter een scherm werden gezet om maar bezig te zijn, terwijl hun ouders aan het werk waren. En dat is natuurlijk ook logisch, jonge kinderen stuur je ook niet zo makkelijk in hun eentje naar buiten. Het blijkt wel dat ouders over het algemeen wat positiever naar schermtijd gaan kijken. De regels worden wat meer losgelaten, maar er wordt vooral gelet op wát de kinderen dan op hun scherm kijken.
Is het niet veel belangrijker wát kinderen kijken, in plaats van hoe vaak?
Jazeker, volgens diverse onderzoeken is het geen probleem als je kind naar een scherm kijkt waar een educatief spelletje of programma op te zien is. Taalontwikkeling kan zo een boost krijgen en het tellen wordt in veel filmpjes visueel gemaakt. Ook verhalen kunnen zeer educatief zijn. Maar waar moet een goed kinderverhaal aan voldoen? ‘Het verhaal moet allereerst meeslepend zijn, maar het kind ook laten kennismaken met andere werelden’ zegt een artikel in de Volkskrant. De verhalen die we van vroeger kennen, zoals Pieter Post, Koekeloere, Madelief of Minoes. Maar tegenwoordig zijn er ook andere series te vinden die zowel educatief als spannend kunnen zijn én inspelen op actuele thema’s. Het paard van Sinterklaas bijvoorbeeld, gaat over een Chinees meisje en laat zien hoe het is om als kind van alloctone ouders in Nederland op te groeien.
Op die manier kweek je empathie. YouTube Kids draait ongetwijfeld overuren in elk huishouden vanwege de kindvriendelijke content, maar er zijn heel wat video’s te vinden die minder educatief en stimulerend zijn dan gedacht. CocoMelon bijvoorbeeld, biedt weinig diversiteit en heeft zeer korte scenes, waarbij de spanningsboog van een kind constant verstoord wordt. Op deze website kun je reviews bekijken van diverse tv-programma’s die op YouTube kids te zien zijn. Wil je weten hoe je bepaalde video’s blokkeert op YouTube Kids en hoe de app werkt? Bekijk dan dit artikel dat ik hier eerder over schreef.
Apps als TikTok, Instagram en Snapchat leven ook veel onder jongeren en zijn de grootste vijand van ouders die privacy op social media in een hoog vaandel hebben. Belangrijk is om kinderen kennis te laten maken met social media, maar ook met de gevaren ervan en wat privacy dan precies is. Verbieden is in de meeste gevallen niet de oplossing.
Het online gedrag van je kinderen in de gaten houden
Er bestaan talloze apps om de schermtijd van je kind te beperken. Kidsplace is bijvoorbeeld een gratis app waarmee je schermtijd kunt beperken en de toegang tot bepaalde apps kunt blokkeren. Wat ik zelf een fijne optie vind: Google Family link. Een handige gadget waarmee jij als ouder via gps kunt zien waar het kind is, bedtijden kunnen worden opgegeven, een daglimiet worden ingesteld en bezoek aan bepaalde websites worden verboden. Handig als je kind nog niet zelfstandig genoeg is om dit zelf in te stellen, zelf naar buiten te gaan en te bepalen waar het heen gaat, maar er komt een leeftijd aan waarbij ook het kind recht op privacy heeft vanuit zijn ouders en deze gadget beter niet meer ingezet kan worden.
Wat zeggen mijn volgers?
Ik kreeg uiteenlopende reacties op mijn vraagsticker die ik via Instagram deelde. Toch waren diegenen die op korter dan 30 minuten (of geen) schermtijd per dag uitkomen, op één hand te tellen. Sommigen vertelden me dat ze helemaal niet aan schermtijd doen, wat inhoudt dat ze de controle loslaten en zelf tot een goede balans proberen te komen. Dat kan betekenen dat je je kind Ipad laat kijken wanneer hij/zij dit wil en ze zelf verantwoordelijkheid geeft om ook andere dingen te doen. Dat lukt natuurlijk niet altijd, helemaal afhankelijk van de leeftijd, karakter en andere omstandigheden. Maar ik denk dat het belangrijk is om de balans proberen te zoeken tussen schermtijd, op de hoogte zijn van wát je kind kijkt en (buiten) spelen zonder scherm. En tja, vanwege de lockdowns liep de gemiddelde schermtijd in Nederland enorm op in het afgelopen jaar.
Schermtijd loslaten
Vroeger (en nog steeds) kon ik uren naar een scherm kijken. Ook al hadden we maar drie zenders, er viel altijd wel wat te kijken voor mij. Het ene kind is gekluisterd aan een scherm en het andere kind heeft er het geduld niet voor. Het woord schermtijd kwam in die tijd niet eens aan de orde. Loslaten is misschien de beste conclusie die we hieruit kunnen trekken. We weten dat te veel schermtijd op lange termijn schadelijk kan zijn voor de ogen, maar een balans vinden tussen zonder scherm spelen en zicht hebben op de content die ze kijken in misschien wel veel belangrijker.
Bronnen:
-
https://www.trouw.nl/binnenland/de-tijd-die-kinderen-achter-een-scherm-doorbrengen-is-verdubbeld-naar-ruim-7-uur-per-dag~be89f15d/#:~:text=De%20uren%20die%20kinderen%20tijdens,en%2019%20minuten%20per%20dag.
-
https://oogfonds.nl/projecten-nieuws/nieuws/laatste-nieuws/help-ernstige-bijziendheid-voorkomen-doe-mee-20-20-2
-
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/dit-is-niet-de-tijd-voor-schermschaamte~b614fef0/
