Hoe sociale druk ervoor zorgt dat we minder besparen

31 oktober is uitgeroepen tot Wereld Bespaar Dag. Wereldwijd nog wel. Besparen is een activiteit die in ieder land weer anders tot uiting komt. In Amerika nemen mensen bijvoorbeeld andere beslissingen dan wij ’typisch gierige Nederlanders’. Toch lijkt de scheidingslijn steeds dunner te worden, mede door de sociale druk die met name op de jongere generatie wordt gelegd. Zij vinden het belangrijker om met de grote groep mee te doen, dan te letten op hun eigen inkomsten en uitgaven. Logisch, want op deze leeftijd speelt sociale druk een erg grote rol. Ik ontving een persbericht waarin stond dat SNS ruim duizend Nederlanders naar hun bespaargedrag heeft gevraagd. Interessant, want ik zie veel gelijkenissen met mijn eigen plannen op het gebied van besparen.

Opvallend is het verschil tussen de generaties waar Nederland uit bestaat. Iedere generatie is opgegroeid met een andere ‘geld-mentaliteit’, maar er is 1 belangrijk punt in stand gebleven: het taboe op het praten over geld. Waar een derde van de babyboomers niet graag over geldzaken praat, zo ervaart bijna de helft van de ondervraagden uit generatie Z dit als taboe. Is dit te wijten aan het feit dat het taboe door de ouders aan hun kinderen wordt overgedragen? Of aan het ontbreken van openheid op het gebied van persoonlijke financiën op (sociale) media? Ik denk persoonlijk dat het een combinatie van beiden is.

Praten over je salaris of vertellen wat er op je bankrekening staat lijkt alsof je een enorm groot geheim prijsgeeft wat je als mens in een kwetsbare positie plaatst. Maar waarom? Daar lijken we niet achter te komen. Vrouwen ervaren het taboe overigens vaker dan mannen en lijken niet graag over persoonlijke financiën te praten of zich ervoor te interesseren. Als je dit blog leest, dan behoor je hoogstwaarschijnlijk niet tot deze groep 😉

Wat opmerkelijk – en misschien ook wel zorgwekkend is- : Generatie Z vindt het lastiger om ‘nee’ te zeggen wanneer een sociale activiteit (etentje/ dagje uit/ rondje in de kroeg) geld kost. Logisch gevolg is dan ook dat deze generatie vaak meer geld uitgeeft dan er binnenkomt. Rood staan is immers binnen een mum van tijd gepiept en ook een creditcard is zo aangevraagd. Om dan nog niet te spreken over het aantal diensten en goederen dat je op basis van een lease contract kunt afnemen. De vaste lasten stijgen daarom naar recordtempo en de grote uitgaven nemen af.

Waarom is het bespreken van geldzaken zo belangrijk?

Uit het onderzoek kwam verder nog naar voren dat jongeren in sterke mate te maken hebben met ‘peer pressure’ ;  ofwel: het als individu volgen van de grote groep. Denk bijvoorbeeld aan een rondje in de kroeg of het gezamenlijk willen betalen van de rekening, terwijl jij juist het minste hebt gegeten. Of het regelen van een gezamenlijk cadeau dat boven jouw budget ligt. Jongeren denken al snel als gierigaard te worden bestempeld, terwijl uit de reacties blijkt dat eerlijkheid over geldzaken juist gewaardeerd wordt. Stel: je vrienden willen gezamenlijk eten, maar jouw budget laat enkel een daghap en twee drankjes toe. Vertel dan eerlijk dat je het etentje niet wilt missen, maar helaas wel moet letten op de kosten en daarom kiest voor een goedkope maaltijd. Zo komt niemand voor verrassingen te staan tijdens het splitten van de rekening en weet jij waar je – financieel gezien – aan toe bent. 85% van de respondenten zeggen het juist sterk te vinden als iemand iets afzegt om op zijn geld te zetten. Of nog beter: hier eerlijk over is.

Eerlijkheid over jouw persoonlijke financiën tegenover vrienden en familie, geeft voor jezelf een hoop rust en voorkomt geldzorgen op langere termijn.

Bespaar confessions

Als men moet besparen, dan wordt er doorgaans al snel bezuinigd op luxe items zoals vakantie’s, kleding, abonnementen en uitjes. Maar er blijken ook heel wat ‘guilty pleasures’ op het gebied van besparen te zijn. Zo heb ik in het verleden regelmatig theezakjes meegenomen van mijn bijbaantje, ‘leende’ ik zo nu en dan wat vaatwastabletten en brood van mijn ouders en heb ik – echt heel lang geleden- een fles frisdrank meegenomen naar een restaurant om onze glazen stiekem bij te vullen. Ja, ik weet het. Heel erg. Zou ik nu ook echt niet meer doen 😉

Afijn, ruim duizend Nederlanders is door SNS Bank onlangs ook gevraagd naar hun geńante bespaarmomenten. Nu moet ik zeggen dat de uitkomsten variëren van verstandig besparen (etentje afzeggen) tot gierige acties (stiekem geen rondje geven):

Wat is mijn bespaardoel?

Huh? Is dat nodig dan? Ja. Ik vind dat er altijd wel een reden is om te besparen op dingen waar je onrustig en toch al niet heel blij van wordt. Bij mij is dat bijvoorbeeld mijn garderobe. Begrijp me niet verkeerd, ik ben enorm trots op mijn goedgevulde kledingkast. Maar ik word er dikwijls onrustig van. Ik heb een hele ruime keuze uit allerlei broeken, shirts, truien, jurken etc.. Toch sta ik iedere ochtend gefrustreerd voor de kledingkast omdat ik geen idee heb wat ik aan moet trekken. Tijdens mijn tweede zwangerschap waren mijn outfit-keuzes beperkt en was het ’s ochtends al snel duidelijk wat ik aan zou trekken. Ik had immers – op een warme dag- de keuze uit maar twee jurkjes en anders drie broeken en een stuk of 5 tops en truien. Saai? Nee hoor, ik kon de items onderling goed met elkaar afwisselen.

Mijn doel is nu vooral om op kleding te besparen en een zogenaamde ‘capsule wardrobe’ te hanteren. Een minimalistische en zo efficiënt mogelijke garderobe die 1 seizoen mee gaat en bestaat uit maximaal 40 stuks. Deze zijn op vele manieren te combineren, waardoor je tot wel 80 outfits kan maken. Ik kijk dit seizoen dus naar de items die ik echt graag wil dragen, investeer hierin (hoeft niet duur te zijn) en ga deze vervolgens combineren met items die al in mijn kast hangen. Heb ik iets langer dan een jaar niet gedragen? Dan geef ik het aan een vriendin of doneer ik het aan de kringloop.

Vuistregel is daarnaast: als ik een nieuw kledingstuk koop, dan moet er ook eentje weg. Op die manier houd ik enigszins overzicht in de drukke garderobe.