“Maar vind je dat niet veel“? Dat is een vraag die mij al een aantal keren is gesteld als ik vertelde hoeveel uur ik per week werk. Of: “je kiest ervoor om dus ruim 32 uur per week te werken in plaats van bij je kind te zijn?” als ik liet vallen nog eens 5 uur per week aan mijn blog te werken. Naast het feit dat ik werk aan mijn ‘hobby’ als Mats op bed ligt, is er niemand die er vervolgens vanuit gaat dat mijn man dan bij Mats zou zijn. Want het ouderschap doen we met zijn tweeën. Toch? Die redenatie lijkt nog lang niet bij iedereen op te gaan. Want het opnemen van ouderschapsverlof of minder gaan werken is voor de vrouw vanzelfsprekend na de komst van een baby. Wil de man ook minder gaan werken? Dan kan hij op flink wat weerstand en onbegrip stuiten. Maar wist je dat dit best wel eens een financieel en emotioneel goede keuze kan zijn?
In Nederland gaan meer dan vier op de vijf jonge moeders in deeltijd werken, terwijl dat onder jonge vaders nog niet eens één op de vijf is. Een enorm verschil dus. Het lijkt er op dat dit nog een nasleep is van vroegere tijden. Tot in de jaren 60 was het namelijk zo dat vrouwen verplicht werden hun functie neer te leggen nadat ze getrouwd waren. Gehuwde vrouwen waren immers handelsonbekwaam en werden in die zin dus eigenlijk verplicht om huismoeder te worden. Bizar fenomeen als we kijken waar we nu zijn. Maar het is nog steeds eerder een regel dan uitzondering om als vrouw zijnde in te leveren op je arbeidsuren na de komst van een kind, in plaats van je partner.
Scheiden was in vroegere tijden een enorm taboe, maar als het er dan van kwam, dan was je als vrouw zijnde afhankelijk van liefdadigheid of salaris. Werkgevers die het aandurfden om een alleenstaande moeder in dienst te nemen waren in die tijd erg schaars. Gelukkig werd in 1941 de kinderbijslag ingevoerd en waren er speciale ‘bewaarscholen’, (tegenwoordig kinderopvang genoemd) waar je kind naartoe gebracht kon worden als je moest werken. Deze werden veelal door kloosters gerund, waardoor het voor een vrouw niet onmogelijk werd gemaakt om een baan te zoeken en tegelijk te voldoen aan haar financiële verplichtingen.
Je kind naar de opvang? Slechte moeder!
Deze bewaarscholen – en later ook crèches – werden door het volk gezien als een complete schande. Waar het een laatste redmiddel was voor de alleenstaande moeder, sprak het volk schande van het bestaan van deze secundaire ‘moederfiguren’. Wie brengt tenslotte nu haar kind weg om het te laten opvoeden door een ander? Dan was je in de ogen van vele anderen een slechte moeder en was het alleen een noodzakelijke oplossing voor ontwrichte gezinnen. Sinds de invoering van de kleuteronderwijswet in 1955 is het taboe rondom dit onderwerp redelijk doorbroken, maar nog steeds zijn de veroordelingen vanuit andere moeders te horen. “wil je niet liever bij je kind zijn?”
Hoeveel uren werken wij?
In een eerder blog (working #momlife, hoe bevalt het?) heb ik dit al eens uitvoerig besproken, daarom even kort: ik werk 28 uur per week en mijn man, Alex, werkt 40 uur per week. Door zijn functie als chauffeur loopt de gemiddelde werkweek bij hem op tot 60 uur en dat betekent dat hij gemiddeld twee (soms drie) nachten per week van huis is. Maar… sinds vorig jaar is zijn contract aangepast van vijf naar vier werkdagen en is daarom van vrijdag t/m zondag thuis. Die 40 uur maakt hij toch wel, ongeacht of hij nu vijf of vier dagen werkt. Ik verspreid mijn 28 uur over drie dagen werken in de ene week en vier dagen werken in de andere week. Ik kan oprecht niet zeggen wat ik fijner vind. Natuurlijk vind ik het fijn om 4 dagen bij mijn kind te zijn in mijn drie-daagse werkweek , maar ik vind het ook fijn om te werken. En in mijn vier daagse-werkweek krijg ik alles op mijn werk mee, kan ik bepaalde dingen afronden en heb ik hiermee- naar mijn idee – een goede balans gevonden tussen privé en werk. Mijn blogs schrijf ik in de avonduren, wanneer Mats op bed ligt en Alex niet thuis is.
Los van het feit dat dit voelt als een goede balans, is het voor hem ontzettend fijn om die extra dag met ons door te brengen. Hiervoor had hij naar zijn idee te weinig tijd om alle dingen te doen die hij met zijn gezin wilde doen, omdat er ook andere verplichtingen bij kwamen kijken. Verjaardagen, feestjes, een etentje hier en daar.. Nu we die extra dag samen hebben, geeft het hem geen benauwend gevoel meer als hij maandag naar zijn werk gaat.
Hoe zit dat met het financiële plaatje?
De meeste ouders zijn anderhalfverdieners. Dat wil zeggen dat de vader fulltime werkt en de vrouw doorgaans de helft, rond de twintig uur. Vaak komt dat omdat de moeder vindt dat de kosten van de crèche niet opwegen tegen het salaris en ze – heel begrijpelijk – tijd met haar kindje wilt doorbrengen. De man blijft vaak fulltime werken. Maar waarom eigenlijk? In Nederland is het namelijk zo dat ouderschapsverlof opgenomen kan worden door 1 van de ouders. in Scandinavische landen is het zelfs zo dat het verlof evenredig verdeeld moet worden over beide ouders.
Vaak wordt gezegd dat de baan van de man het niet toe laat om parttime ingevuld te worden, zijn de werktijden onregelmatig en is het financieel aantrekkelijker om als vrouw zijnde minder te gaan werken. Tegenwoordig hoeft deze reden helemaal niet op te gaan en kan het juist aantrekkelijker zijn om als man en vrouw zijnde, beide een dag minder te gaan werken.
Dat dit anders kan uitpakken komt onder meer door de kinderopvangtoeslag en de hogere algemene heffingskorting, arbeidskorting en inkomensafhankelijke combinatiekorting die de minst verdienende partner krijgt. Vooral inkomens rond modaal (36 duizend euro per jaar) hebben er financieel voordeel bij als beide partners vier dagen werken in plaats van de vader vijf en de moeder drie. Kijk maar eens naar de kinderopvangtoeslag. Deze is al lang niet meer zo laag als jaren geleden en daarmee betekent het dus dat een dag extra werken niet nutteloos meer is omdat je je salaris dan rechtstreeks naar de kinderopvang zou brengen. Sterker nog, er is een reële kans dat je daarnaast ook nog eens meer belasting terug krijgt, vanwege de combinatiekorting.
Via de werkzorgberekenaar van het Nibud kun je trouwens zelf berekenen hoeveel je er op achter- of vooruit gaat als jullie contracturen veranderen en daarmee ook het aantal uren kinderopvang. Ik heb hem voor onszelf ook ingevuld en wat blijkt? Na de komst van een tweede kind gaan onze maandelijkse inkomsten er juist op vooruit in plaats van achteruit! Dit is dan vooral te danken aan de kinderbijslag en de kinderopvangtoeslag. Of dat echt zo is valt te betwijfelen, omdat onze vaste lasten natuurlijk ook gaan stijgen. Denk aan een extra spaarrekening, kleren, vakanties, boodschappen, etc..
Wat zeggen jullie?
Natuurlijk vroeg ik de vaders en moeders onder ons ook naar de huidige situatie: werkt jouw man/partner minder sinds er kinderen zijn? En waarom is hier wel/niet voor gekozen?
Hieronder enkele van de gegeven antwoorden:
Conclusie?
De helft van alle Nederlanders wil werk en zorg het liefst gelijk verdelen, maar nog geen 20 procent doet dit ook, bleek eerder uit een onderzoek van de Emancipatiemonitor van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Wat ons betreft vind ik dat we een goede balans hebben gevonden. Wegens het werk van mijn man is de zorg niet helemaal gelijk verdeeld. Maar als je dan weer kijkt naar de uitjes die ik af en toe heb met vriendinnen in het weekend (meer dan mijn man) dan is dat eigenlijk weer gelijk getrokken 😉 Ik lees uit veel van de antwoorden af dat de vrouw er bewust voor heeft gekozen minder te gaan werken en hier ook vrede mee heeft. Maar ik zie ook een evenredige verdeling tussen de man en vrouw terug. Misschien komt dat dan toch doordat het financieel aantrekkelijk is om beide een dag minder te gaan werken en deze stellen zich hier goed in hebben verdiept.
Ik denk dat ongeveer 10% ontevreden is met het feit dat de partner niet minder kan werken. Of de partner daar ook ontevreden mee is weet ik niet. Er zijn vrij weinig onderzoeken te vinden waarin duidelijk wordt wat de Nederlandse man wilt op het gebied van minder uren werken. Ook vanuit een werkgever worden de opties in ouderschapsverlof of contractwijziging weinig besproken. Maar vraagt de man hier überhaupt wel naar? Wordt er misschien wel standaard vanuit gegaan dat het niet mogelijk is? Of is het ‘wel prima’ zo?
We kunnen wel stellen dat het taboe lijkt te verdwijnen, maar in sommige branches (en misschien bij een aantal mannen) nog ver te zoeken is.
